Als je hardloopt, ga je sneller ademen. Dat is een normale reactie van je lichaam. Doordat je spieractiviteit toeneemt, ontstaat er meer koolzuur (CO2) in je lichaam. Het ademcentrum in je hersenen geeft dan het signaal om sneller en dieper te ademen. Zodra je stopt met hardlopen, neemt de CO2-productie af en verdwijnt de prikkel tot sneller ademen.
Heb je een longontsteking, een longembolie of een astma-aanval, dan reageert je ademcentrum ook met een versnelde ademhaling, om zo toch voldoende zuurstof (O2) binnen te krijgen. Als de aandoening over is, zakt de ademhaling weer naar het normale rustige niveau. Maar niet bij iedereen. Soms blijft je ademhaling heel subtiel afwijken. Je ademcentrum vergeet als het ware om naar de oorspronkelijke stand terug te gaan. Dan ontstaat er een disfunctioneel adempatroon. Dat kan zijn: te snel, te hoog of te diep.
Om dit te corrigeren moet je je ademcentrum resetten.
Wat zijn de oorzaken van disfunctioneel ademen?
Disfunctioneel ademen kan ontstaan door longproblemen. Ongeveer 28% van de astmapatiënten ademt verkeerd. Ook na een Covid/corona infectie, een longembolie, een longontsteking of een hartinfarct kun je verkeerd blijven ademen. Met klachten die je erg ongerust kunnen maken. Doordat je dan helemaal gefocust bent op je ademhaling, worden de klachten vaak zelfs erger. Als er dan ook nog steken op je borst bijkomen, denk je al snel aan een hartprobleem. Het vertrouwen in je eigen lichaam wordt steeds kleiner, de onzekerheid alleen maar groter.
Een ziekte is niet altijd de oorzaak. Je kunt ook verkeerd ademen door een stressvolle periode, na een operatie, door overgewicht, een dikke buik of een verkeerde houding.
Hoeveel mensen hebben last van disfunctioneel ademen?
Circa 8% van de gezonde bevolking, ongeveer 28% procent van de astmapatiënten en een groot deel van de COPD-patiënten en een groot aantal mensen die Covid doormaakten, ademt verkeerd. Maar er zijn waarschijnlijk veel meer mensen die klachten hebben door disfunctioneel ademen. Alleen hebben die niet in de gaten dat de klachten veroorzaakt worden door een verkeerde ademhaling.
Wat is het verschil tussen disfunctioneel ademen en hyperventileren?
Hyperventileren is letterlijk over-ademen: te veel of te snel ademen. Misschien heb je dat wel eens meegemaakt. Acute hyperventilatie kan optreden in een periode van grote drukte of stress. Je voelt je dan helemaal niet lekker en kortademig en je krijgt je ademhaling niet goed onder controle. Dat benauwde gevoel geeft aanleiding tot sneller en dieper ademhalen. Waardoor je klachten trouwens nog erger kunnen worden.
Disfunctioneel ademen is een afwijkend adempatroon. Dat kan onregelmatig zijn. Te snel of te hoog, dus nauwelijks met je middenrif of je buik. Of bijvoorbeeld met te lange adempauzes. Als je ademhaling langdurig niet goed is, spreken we van chronisch disfunctioneel ademen.
Stijn Mol is vanaf 1988 tot 1 september 2021 als longarts verbonden geweest aan het Máxima Medisch Centrum Eindhoven Veldhoven. Hij behandelde daar patiënten met astma, COPD en slaapapneu en was actief betrokken bij het longrevalidatie programma. Hij is speciaal geïnteresseerd in klachten door disfunctioneel ademen.